De gevolgen van de opwarming van de aarde zijn zowel voor Nederland als wereldwijd nu al omvangrijk en worden nog veel groter. De wetenschap waarop wij als ambtenaren beleid bouwen, is duidelijk: er rest ons beperkte tijd om de opwarming van de aarde binnen 1,5 graad te houden. Toch zijn er tegenstrijdigheden in het overheidshandelen en is er nog steeds groot gebrek aan urgentie.
Twee recente voorbeelden laten dit helder zien. Het kabinet zegt te streven naar een voortrekkersrol in Europa als het gaat om de aanpak van de klimaat- en ecologische crisis. Tegelijk verzetten het kabinet en een deel van de Tweede Kamer zich actief tegen de Europese Natuurherstelwet, juist een belangrijke bouwsteen van het Europese Klimaatbeleid. Ook ontvangen grote fossiele bedrijven nog altijd subsidies en belastingkortingen, ondanks dat opeenvolgende kabinetten al sinds 2009 (1) via afspraken en toezeggingen afbouw en afschaffen uiterlijk in 2020 beloofd hebben.
Wij ambtenaren hebben de ambtseed afgelegd. Hoewel verschillend per overheidsinstantie is de kern daarvan altijd dezelfde: we zetten ons in voor het algemeen belang, het welzijn van alle burgers en de grondwet en we beloven integer en naar eer en geweten te handelen en ons een zelfstandig moreel oordeel over de juistheid van ons handelen te vormen.
Met het voorrecht als ambtenaar om mee te werken aan beleid komt ook de plicht om daar waar nodig te waarschuwen. Het belang daarvan is onderstreept in het Toeslagenschandaal. We waarschuwen nu bij de klimaatcrisisaanpak. We zien dat er wel goed beleid is en dat de wetenschap overduidelijk is, maar dat ondanks de al genomen besluiten de urgente uitvoering daarvan achterblijft.
We constateren dat de overheid haar zorgplicht niet waarmaakt. De rechter in de Urgenda Klimaatzaak (2) heeft de overheid ook nadrukkelijk gewezen op haar zorgplicht om mensenrechten te beschermen. We lopen inmiddels hard tegen grenzen aan: van onze planeet en van onszelf. Als ambtenaren naar eer en geweten en in lijn met onze rechten en plichten handelen, kan alleen als we echt doen wat nodig is om de klimaat- en ecologische crisis rechtvaardig aan te pakken. Als onderdeel van die aanpak doen we daarom nu de bovenstaande oproep aan u als kabinet en leden van de Tweede Kamer.
Met vriendelijke groet,
Bezorgde ambtenaren van tal van overheidsinstanties in Nederland
